Бичгээр гэрээ хийгээгүй зээлийг шүүхээр шийдвэрлүүлэх боломжтой юу?
Тийм ээ, боломжтой. Найздаа мөнгө зээлдүүлэхдээ бичгээр гэрээ байгуулаагүй байсан ч шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, мөнгөө буцаан авах боломжтой. Хуульд зааснаар зээлийн гэрээ нь заавал бичгээр байх албагүй бөгөөд мөнгийг шилжүүлэн өгснөөр гэрээ байгуулагдсанд тооцогддог (Иргэний хууль 282.4).
Гэхдээ энэ тохиолдолд та зээл олгосон гэдгээ шүүхийн өмнө нотлох үүрэг хүлээнэ.
Зээл Олгосныг Хэрхэн Нотолгох вэ?
Бичгээр гэрээ байхгүй үед зээлийн харилцааг нотлохын тулд дараах баримтуудыг ашиглаж болно:
-
Банкны шилжүүлгийн баримт: Мөнгө шилжүүлсэн дансны хуулга нь хамгийн чухал нотлох баримт болдог. Шилжүүлгийн гүйлгээний утга дээр "зээл", "зээл олгосон" гэх мэтээр бичсэн бол таны нэхэмжлэлийг батлах хүчтэй үндэслэл болно. Шүүхийн практикт дансны хуулгыг үндэслэн зээлийн үүрэг үүссэн гэж үзсэн тохиолдол олон байдаг (Тогтоол #9546).
-
Цахим харилцааны баримт: Зээлдэгчтэй чатаар (Facebook, Messenger, SMS гэх мэт) харилцсан зурвас, дуутай бичлэг зэрэг нь нотлох баримт болж чадна. Тухайлбал, зээлдэгч мөнгө зээлснээ хүлээн зөвшөөрсөн, эсвэл хэзээ төлөх талаар амлалт өгсөн зурвасууд нь чухал ач холбогдолтой.
-
Гэрчийн мэдүүлэг: Мөнгө зээлдүүлэх үед хамт байсан, эсвэл энэ талаар мэдэх хүний мэдүүлгийг гэрчийн мэдүүлэг болгон ашиглаж болно.
-
Хэсэгчлэн төлсөн баримт: Хэрэв зээлдэгч зээлээсээ тодорхой хэмжээг буцаан төлсөн бол энэ нь өөрөө зээлийн үүргээ хүлээн зөвшөөрсөн үйлдэл гэж тооцогдох боломжтой.
Хуулийн Зохицуулалт ба Шүүхийн Практик
-
Зээлийн гэрээ байгуулагдсанд тооцох: Иргэний хуульд зааснаар зээлдүүлэгч нь мөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгснөөр зээлийн гэрээг байгуулсанд тооцдог (Иргэний хууль 282.4). Тиймээс мөнгө шилжүүлсэн баримт нь гэрээ байгуулагдсаныг нотолно.
-
Хүү нэхэмжлэх: Хэрэв талууд хүүтэй зээл олгохоор амаар тохиролцсон боловч бичгээр гэрээ хийгээгүй бол зээлийн хүүг нэхэмжлэх эрхээ алдана (Иргэний хууль 282.3). Гэхдээ үндсэн зээлийн мөнгийг нэхэмжлэх эрх хэвээр үлдэнэ.
-
Шүүхийн шийдвэр: Шүүх талуудын хооронд зээлийн харилцаа үүссэн эсэхийг нотлох баримтад тулгуурлан шийдвэрлэнэ.
- Жишээ 1 (Нэхэмжлэлийг хангасан): Нэгэн хэрэгт нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн данс руу мөнгө шилжүүлсэн баримтаа гаргаж өгсөн бөгөөд хариуцагч нь уг мөнгийг өөр зорилгоор авсан гэж маргасан ч шүүхээс дансны хуулгыг үндэслэн зээлийн гэрээ байгуулагдсан гэж үзэж, нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэсэн байдаг (Тогтоол #6183).
- Жишээ 2 (Нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон): Харин өөр нэг хэрэгт, нэхэмжлэгч мөнгө шилжүүлснээ нотолсон ч хариуцагч нь уг мөнгийг өмнөх өөр тооцооны дагуу авсан гэж тайлбарлаж, нэхэмжлэгч үүнийг няцааж, зээл олгосон гэдгээ хангалттай нотолж чадаагүй тул шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосон тохиолдол бий (Тогтоол #9607).
Дүгнэлт
Бичгээр гэрээ байгуулаагүй ч гэсэн найздаа зээлдүүлсэн мөнгөө шүүхээр нэхэмжлэх бүрэн боломжтой. Хамгийн гол нь та мөнгө шилжүүлсэн банкны баримт, чат, гэрчийн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудыг сайтар бүрдүүлэх шаардлагатай.