Газрын Гэрчилгээ Давхардсан Үед Авах Арга Хэмжээ
Нэг ижил байршилд хоёр ба түүнээс дээш иргэн, аж ахуйн нэгжид газар эзэмших, ашиглах, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ давхардан олгогдох тохиолдол нь иргэдийн дунд түгээмэл гардаг маргааны нэг юм. Энэ нь ихэвчлэн захиргааны байгууллагын алдаа, газрын мэдээллийн сангийн зөрүү, кадастрын зургийн давхцлаас үүдэлтэй байдаг. Ийм нөхцөл байдал үүссэн үед та өөрийн хууль ёсны эрхээ хамгаалахын тулд дараах алхмуудыг хийх нь зүйтэй.
1. Анхлан авах арга хэмжээ
Юуны өмнө та өөрт байгаа газар эзэмших, өмчлөх эрхтэй холбоотой бүх бичиг баримтыг нягтлан шалгах хэрэгтэй. Үүнд:
- Засаг даргын захирамж
- Газар эзэмших, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ, гэрээ
- Кадастрын зураг
- Газрын төлбөр төлсөн баримтууд
Эдгээр баримтыг цуглуулсны дараа таны газартай давхцал үүсгэж буй нөгөө этгээдийн баримт бичгийн талаар боломжит мэдээллийг судлах нь чухал.
2. Захиргааны журмаар шийдвэрлүүлэх
Газрын маргааныг эхний ээлжинд шүүхээс гадуур буюу захиргааны журмаар шийдвэрлүүлэхээр хандах нь цаг хугацаа, зардал хэмнэх ач холбогдолтой.
Шийдвэр гаргасан байгууллагад хандах
Газрын тухай хуульд зааснаар, төрийн эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан өөрийн шийдвэрээрээ газрын тухай хууль тогтоомжийг зөрчсөн бол уг байгууллага өөрөө эсвэл түүний дээд шатны байгууллага хууль бус шийдвэрээ хүчингүй болгох үүрэгтэй (Газрын Тухай 61.1).
Иймд та газар олгох шийдвэрийг анх гаргасан аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга эсвэл Газрын албанд гомдол гаргаж, давхардсан шийдвэрийг залруулах, хүчингүй болгохыг шаардах эрхтэй.
3. Шүүхэд хандах
Хэрэв захиргааны байгууллага таны гомдлыг шийдвэрлэхгүй, эсвэл татгалзсан хариу өгвөл та шүүхэд нэхэмжлэл гаргах замаар зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх боломжтой.
Шүүхэд нэхэмжлэл гаргах үндэслэл
-
Захиргааны актыг хүчингүй болгуулах: Таны эрхийг зөрчиж, давхардуулан гаргасан Засаг даргын захирамж, газрын гэрчилгээ зэрэг захиргааны актыг хүчингүй болгуулахаар Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргана. Шүүхийн практикт нэг газарт давхардуулан гаргасан захирамжийн улмаас үүссэн маргааныг шийдвэрлэсэн олон тохиолдол байдаг (Тогтоол #3218, Тогтоол #3001).
-
Эрх сэргээлгэх: Хэрэв таны газар өмчлөх эрх зөрчигдсөн бол шүүхийн журмаар сэргээн тогтоолгох боломжтой. Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэр нь таны эрхийг улсын бүртгэлд бүртгэх хууль зүйн үндэслэл болдог (Монгол Улсын Иргэнд Газар Өмчлүүлэх Тухай 36.1, 36.2).
Шүүх маргааныг хэрхэн шийдвэрлэдэг вэ?
Шүүх маргааныг шийдвэрлэхдээ дараах зүйлсийг голчлон шалгадаг:
- Аль тал нь хуулийн дагуу газар эзэмших, өмчлөх эрхийг түрүүлж авсан эсэх,
- Засаг даргын захирамж, бусад шийдвэрүүд хууль тогтоомжид нийцэж гарсан эсэх,
- Газрын кадастрын зураг, бүртгэлийн үнэн зөв байдал,
- Аль нэг тал нь газраа гэрээний нөхцөлийн дагуу ашиглаж, төлбөрөө төлж байсан эсэх.
Шүүхийн шийдвэрээр буруутай захиргааны байгууллагын актыг хүчингүй болгож, хууль ёсны эрх бүхий этгээдийн эрхийг сэргээн тогтоодог. Захиргааны байгууллагын хууль бус шийдвэрийн улмаас иргэнд учирсан хохирлыг уг шийдвэрийг гаргасан байгууллага нөхөн төлөх үүрэгтэй (Монгол Улсын Иргэнд Газар Өмчлүүлэх Тухай 36.3).
Анхаарах зүйлс
- Хугацаа: Засаг даргын шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гарсан өдрөөс хойш богино хугацаанд, тухайлбал, зарим тохиолдолд ажлын 10 өдрийн дотор шүүхэд гомдол гаргах шаардлагатай байдаг тул хугацаа алдахгүй байх нь чухал (Газрын Тухай 40.3).
- Нотолгоо: Таны хэргийг амжилттай шийдвэрлэхэд дээр дурдсан бүх бичиг баримт, нотолгоо чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
- Мэргэжлийн туслалцаа: Газрын маргаан нь хууль зүйн нарийн мэдлэг шаарддаг тул хуульчаас зөвлөгөө авч, мэргэжлийн туслалцаа авахыг зөвлөж байна.
Дүгнэлт
Газрын гэрчилгээ давхардсан тохиолдолд хуулийн дагуу шийдвэрлэх боломж бүрэн бий. Хамгийн гол нь та өөрийн эрхээ хамгаалж, эхлээд захиргааны байгууллагад, шаардлагатай бол шүүхэд цаг алдалгүй хандах нь зүйтэй. Энэ нь таны хууль ёсны эд хөрөнгөө хамгаалж, цаашдын эрсдэлээс сэргийлэх чухал алхам юм.