Жолоодох эрхгүй үедээ осол гаргавал хүлээх хариуцлага
Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхгүйгээр замын хөдөлгөөнд оролцох нь хууль бус бөгөөд зам тээврийн осол гаргасан тохиолдолд үйлдэгчид зөрчлийн, эрүүгийн болон иргэний хариуцлагыг үүссэн хохирлын хэмжээнээс хамааран оногдуулдаг. Энэхүү нийтлэлээр жолоодох эрхгүй хүн осол гаргавал ямар хариуцлага хүлээхийг хууль, шүүхийн шийдвэрийн жишээн дээр тайлбарлая.
Үндсэн хариуцлага: Зөрчлийн тухай хууль
Юун түрүүнд, жолоодох эрхгүйгээр тээврийн хэрэгсэл жолоодох нь зөрчилд тооцогдоно. Хэрэв та осол гаргаагүй ч жолоодох эрхгүйгээр замын хөдөлгөөнд оролцсон бол Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу хариуцлага хүлээнэ.
- Баримт бичиггүй жолоодсон бол: Замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан баримт бичиггүйгээр тээврийн хэрэгсэл жолоодсон бол хүнийг хорин таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно (Зөрчлийн Тухай хууль 8).
Эрүүгийн хариуцлага: Ослын улмаас гэмтэл, хохирол учирсан бол
Хэрэв жолоодох эрхгүй этгээд зам тээврийн осол гаргаж, бусдын эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан бол Эрүүгийн хуулийн дагуу хариуцлага хүлээнэ. Оногдуулах ял нь учирсан хохирлын хэр хэмжээнээс шууд хамаарна.
1. Хүндэвтэр гэмтэл, их хэмжээний хохирол учруулсан бол
Шүүхийн практикт жолоодох эрхгүй этгээд зам тээврийн осол гаргаж бусдын эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан тохиолдолд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн байдаг.
- Шүүхийн шийдвэрийн жишээ: Г.Ч нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй байхдаа зам тээврийн осол гаргаж, хоёр хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан хэрэгт анхан шатны шүүхээс тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилээр хасаж, 1 жил зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсан байна (Тогтоол #3618).
- Шүүхийн шийдвэрийн жишээ: Б.Б нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй үедээ осол гаргаж, нэг хүний биед хүндэвтэр хохирол учруулсан тул шүүхээс түүнд 8 сарын хорих ял оногдуулж байжээ (Тогтоол #2845).
2. Хүнд гэмтэл, хүний амь нас хохирсон, онц их хэмжээний хохирол учирсан бол
Хэрэв ослын улмаас хүний амь нас хохирсон, эрүүл мэндэд нь хүнд гэмтэл учирсан, эсхүл онц их хэмжээний хохирол учирсан бол Эрүүгийн хуульд заасан ял улам хүндэрнэ. Жишээлбэл, жолоогоо эрхгүй хүнд шилжүүлсний улмаас хүний амь нас хохирсон бол гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэхээр заасан байдаг (Эрүүгийн Хууль 222.2). Энэ нь жолооч өөрөө эрхгүй байгаад осол гаргасан тохиолдолд ч хамааралтай байж болохыг харуулж байна.
Иргэний хариуцлага: Гэм хорын хохирлыг нөхөн төлөх
Эрүүгийн хариуцлага хүлээхээс гадна осол гаргасан этгээд учруулсан эд хөрөнгийн хохирлыг бүрэн хариуцаж, нөхөн төлөх үүрэгтэй.
- Шүүхийн шийдвэрийн жишээ: М.Э нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, жолоодох эрхгүй үедээ бусдын тээврийн хэрэгслийг зөвшөөрөлгүй жолоодож осол гарган эвдэлсэн тул шүүхээс түүгээр 3,955,000 төгрөгийн гэм хорын хохирлыг гаргуулж, нэхэмжлэгчид олгохоор шийдвэрлэсэн байна (Тогтоол #6798).
Холбогдох бусад этгээдийн хариуцлага
Зөвхөн жолооч төдийгүй тээврийн хэрэгслийн жолоог эрхгүй, согтуу, мансуурсан этгээдэд шилжүүлсэн хүн, эсхүл байгууллагын ажилтан ч мөн хариуцлага хүлээх хуулийн зохицуулалттай.
- Жолоогоо шилжүүлсэн бол: Жолооч өөрөө согтуурсан, мансуурсан, эсхүл жолоодох эрхгүй этгээдэд жолоогоо шилжүүлсний улмаас хүндэвтэр гэмтэл, их хэмжээний хохирол учирсан бол торгох, эсхүл нэгээс гурван сар хүртэл хугацаагаар баривчлах ялтай (Эрүүгийн Хууль 222.1).
- Байгууллагын ажилтан зөвшөөрсөн бол: Тээврийн хэрэгслийн ашиглалтыг хариуцсан албан тушаалтан жолоодох эрхгүй хүнээр машин жолоодуулсны улмаас хүндэвтэр гэмтэл, их хэмжээний хохирол учирсан бол торгох, эсхүл баривчлах ял шийтгэнэ (Эрүүгийн Хууль 220.1).
Дүгнэлт
Жолоодох эрхгүйгээр тээврийн хэрэгсэл жолоодох нь зөрчил бөгөөд хэрэв осол гаргаж бусдын эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулбал зорчих эрхийг хязгаарлах, баривчлах, хорих зэрэг эрүүгийн хариуцлага хүлээдэг. Мөн учруулсан бүх эд материалын хохирлыг иргэний журмаар нөхөн төлөх үүрэгтэй болохыг анхаарна уу.